Drupal mı Döver, Yoksa Wordpress mi?

Hangi içerik yönetim sisteminin (CMS) iyi olduğu tartışmaları muhtemelen ilk içerik yönetim sistemlerin ortaya çıkmasıyla birlikte başlıyor. İnternetin çok da yaygın olmadığı 90'larda “Red Dot mı, Ncompass mı yoksa Interwoven mı?” tartışmalarının çok daha fazlası bugün, “Drupal mi, Wordpress mi yoksa Joomla mı?” diye yapılıyor. Açıkçası kimse yoğurdum ekşidir de demiyor. Bir Drupal yazılımcısı olarak son söyleyeceğimi baştan söyleyeyim: Yukarıdaki tartışmanın net bir cevabı yok. En azından bugün için. Neden mi? Gelin birlikte inceleyelim...

İçerik Yönetim Sistemlerinin Pazar Payı

İki içerik yönetim sisteminin ortaya çıkması 2000'lerin başlarında (Drupal-2001, Wordpress-2003) olmasına rağmen yıllar geçtikçe kendi yollarını seçti. İlki teknik ağırlıklı gelişirken ikincisi görsellik ve kullanım ağırlıklı geliştiğini söylemek sanırım yanlış olmaz. Özellikle kurulum ve kullanım kolaylığı zaman içerisinde birçok küçük-orta büyüklükte sitenin Wordpress seçmesinin ana sebebi oldu. Şu anda Wordpress pazarın %59,5'ini elinde tutmasına rağmen Drupal'ın sahip olduğu pazar yalnızca %4,9.

Wordpress kendisini, “güzel site, blog veya uygulama yaratmak için kullanacağınız web yazılımı” olarak tanımlarken (wordpress.org); Drupal ise “milyonlarca web sitesi ve uygulamayı yapmaya yetenekli bir açık kaynak içerik yönetim platformu” (drupal.org) olarak tanımlıyor. Kendi deyişleriyle Wordpress görsellik, kolaylık alanına ve blogcu hedef kitlesine yoğunlaşırken; diğeri web ile ilgili her şeye dair çözüm sunmaya, büyük ya da zorluk derecesi yüksek web sitesilerine ve uygulamalara yoğunlaşıyor (Bu da kullanımının görece azlığını açıklıyor).

Diğer taraftan Drupal hiçbir zaman pazarda en çok kullanılan içerik yönetim sistemi (CMS) olmaya çalışmamasına rağmen son dönemde kullanımında gözle görülür bir artış da söz konusu.

Güvenlik

Drupal'ın en güçlü olduğu özelliklerinden biri güvenlik. Altyapısında site genelini kapsayan bir güvenlik yapısı ve derinlemesine güvenlik raporları mevcut . Bu sebeple bankaların, özel kişisel ve/veya finansal bilgi saklayan kurumların kesinlikle bu içerik yönetim sistemini tercih etmesi gerekiyor. Dünyada en çok saldırı alan kurumlardan biri olan Beyaz Saray ve benzeri devlet sitelerinin bu altyapıyı tercih etme nedenlerinin başında güvenlik geliyor.

Diğer taraftan Wordpress'in birçok eklentisi açığa sahip olabiliyor. Özellikle eski eklentilerin geliştirilmemeleri ve web sitesi sahiplerinin güncelleme yapmamaları, Wordpress sitelerinin kolaylıkla hacklenebilmelerinin önünü açıyor. Wordpress'in güvenliğini arttırmak için önerilen yöntemse üçüncü parti eklentiler ancak bu eklentilerin de güncellenmesi problemi ciddi bir paradoks oluşturuyor.

Arama Motoru Optimizasyonu

Her iki sistem de arama motoru dostu web siteleri üretmeye uygun altyapılara sahip. Bilindiği gibi sitelerin günümüzde faydalı ve eşsiz içeriklere sahip olması SEO açısından çok faydalı. SEO taktikleri daha yoğun içerik odaklı oldukça; sitenizin arama motoru sonuç sayfalarında üst sıralarda çıkması Drupal ile daha mümkün görünüyor. Bunun en basit nedeni bu içerik yönetim sisteminin yüz binlerce sayfayı kolaylıkla kontrol edebilecek yeteneğe sahip olması. Bu sebeple ticari amaçları için çok fazla içerik barındıran e-ticaret siteleri (Amazon.com gibi) veya makale yoğun siteler (eHow.com gibi) Drupal'ı tercih ediyor.

Son dönemde arama motorları daha hızlı web sitelerini ön plana çıkarıyor. Drupal'ın önbellekleme (cache) mekanizmasının sayfaları daha hızlı yükleme yeteneği arama motoru optimizasyonunda (SEO) başka bir avantaj daha sağlıyor. Ancak geliştiricinin arama motoru optimizasyonu ile ilgili yeterli bilgi sahibi değilse SEO'nun çok kötüye gitmesi de mümkün. Bu noktada SEO bilen geliştiricisi önem kazanıyor. Diğer taraftan Wordpress ile bu alanda hata yapma olasılığı daha az denebilir.

Kişiselleştirme Kolaylığı (Tema, Eklenti vb)

Wordpress'in tema sistemi kolay özelleştirilebilmeye göre tasarlanmış durumda. Çok az HTML ve CSS bilgisi ile Wordpress'te temanızı özelleştirebiliyorsunuz. Kullanıcı sayısının çokluğunun en büyük nedenlerinden biri de sağlamış olduğu bu kullanım kolaylığı. Ayrıca ücretsiz tema seçenekleri ve görsellik açısından da Wordpress daha avantajlı konumda. Wordpress'in binlerce ücretsiz tema seçenekleriyle hem karmaşıklık ve zorluktan kaçınıyorsunuz, hem de iyi işleyen, çekici bir site yapabiliyorsunuz. Her değişik tema kendi eklentisi ve siteyi en uygun hale getirecek önerileriyle geliyor.

Her ne kadar Wordpress ile görsel çekiciliği olan websiteleri yaratabiliyor olsanız da tasarım seçenekleri daha sınırlı kalıyor. Eğer üstün ve benzersiz bir tasarım yapmak istiyorsanız Drupal çok fazla araca sahip.

Eklenti ve modüller açısından baktığımızda Wordpress'in 45489 eklentisi, Drupal'ın 34794 modülü var*. Ancak eklenti/modül sayısının gerçek bir karşılaştırma kriteri olmadığı çok açık. Drupal'ın veri tabanı sorgularını yöneten “views” modülü, arayüz üzerinde çeşitli koşullara göre işler yapmasını sağlayan “rules” modülü veya sayfa yerleşimini özelleştirebildiğiniz “panels” modülünün her birini ayrı birer framework olarak değerlendirmek mümkün. Bu modüllerin her biri çok büyük kişiselleştirme avantajı sağlıyor.

Kullanım Kolaylığı

Drupal her ne kadar en gelişmiş siteleri yaratma kapasitesine sahip olsa da, çok fazla teknik uzmanlık gerektiriyor. Kullanımından temalamasına, modül yazımından yetkilendirmelerine her bir alanında ciddi nesne yönelimli programlama, PHP, CSS, HTML bilgisi ve bunların Drupalcasını bilmek gerekiyor. Öğrenme sürecini ise esprili bir şekilde aşağıdaki grafik de anlatmakta.

Wordpress ise bunun tam tersine herkes tarafından kolayca öğrenilecek bir yapıya sahip. İçerik yönetim sisteminiz, az HTML ve CSS bilgisi ile binlerce Wordpress eklentisini kullanma avantajına sahip olabiliyorsunuz.

Ücretlendirme

Öğrenme sürecinin kısalığı ve başından sonuna bir siteyi çok hızlı olarak yaratabilmek bu alanda Wordpress daha avantajlı kılıyor. Genel olarak bakıldığında Wordpress ile yapılan bir site diğerine göre ortalama 2-3 kata daha ucuz. Bu da Wordpress'in kendini tanımladığı alanda (blog siteleri ve kurumsal siteler) çok daha fazla kullanılmasının ana sebeplerinden.

Ancak ölçek büyüdükçe ve Wordpress'in sınırları zorlandıkça geliştirmesi nispi olarak daha zor ama bir o kadar da güçlü olan Drupal daha baskın çıkıyor. Karmaşık uygulamalar, içerik yoğun sistemler, bunların barındırılması ve optimize edilmesi, multisite ihtiyaçlar, çoklu ve karmaşık roller, güvenlik problemleri ve birçok özel talep bu güçlü araçla çözülüyor. Tabiki bu karmaşık ve zor talepler de daha yüksek bütçeli projeler olmasını gerektiriyor.

Her ne kadar ülkemizde bir sitenin / uygulamanın / platformun hem süper hızlı olması, hem google'da arandığında içeriklerinin ilk sırada çıkması, hem geliştirme sürecinin göz açıp kapayıncaya tamamlanması, hem görsel olarak bir sanat harikası olması, hem de bedavaya yakın bir ücreti olup “liseli yeğen”e verilen ücretten fazla olmaması beklendiği için Drupal geliştirmede istenen ücretler kimi zaman yüksek gelebiliyor. Bu ayrı bir yazının konusu olsa da burada şunu söyleyebiliriz ki ülkemizdeki yazılım talebine karşı (hangi yazılım olursa olsun) önerilen ücretler bir referans değil. Yurtdışında bir yazılım geliştirme süreci için yüzbinlerce dolarlık bütçeler ayrılabiliyor ve yazılımın ederini karşılaştırırken bunları referans almak gerekiyor. Konumuz dönersek, büyük bütçeli karmaşık projeler söz konusu olduğunda Drupal'ı görmemiz tesadüf değil. Dolayısıyla hem bu altyapı, hem de geliştiricisi bu büyük bütçeleri hak ediyor kanımızca.

Esneklik ve Kararlılık

Bir blog mu istiyorsunuz? Drupal bunu halleder. Binlerce içerikli, aynı anda binlerce, milyonlarca kişinin gireceği bir sistem mi istiyorsunuz? Bunu da... Altyapısının çok dilli, çoklu site (multisite) sistemlerden tutun da topluluk sitelerine, e-ticaret sitelerine kadar hemen her alanda ihtiyaca cevap verebilecek kadar esnek ve güçlü olması en büyük avantajlarından biri. Öte yandan sistem büyüdükçe kararlılığını sürdürüyor ve bu durum Drupal'in neden devlet kurumlarında ve üniversitelerde en fazla tercih edilen sistem olduğunu açıklıyor.

Birçok farklı konsepte özgü soruna özel çözüm üretebilmesi onu geliştirici dostu da yapıyor. Geliştiriciler elinin altındaki bu aracı kullanmayı ve kendilerini de sürekli olarak geliştirmeyi seviyor.

Kararlılık ve küçükten büyüğe bir çok farklı sistem için kullanıbilecek bir esneklik söz konusu olduğunda Joomla da, Wordpress de Drupal'ın çok gerilerinde kalıyor.

Mobil Uyumlu Tasarım (Responsive Design) ve Geliştirme

Son olarak ele alacağımız bu başlıkta iki içerik yönetim sisteminin birbirine dönük net bir baskınlığı söz konusu değil. Mobil uyumluluk söz konusu olduğunda ilk akla gelen görsellerin yönetimi oluyor. Farklı ekran çözünürlüklerinde farklı büyüklüklerdeki görsellerin yüklenebilmesi sistemin performansını etkileyen temel faktörlerden biri. Bu meseleyi Wordpress kırılım noktalarına (break point) göre görsel tariflediği php dosyaları ile yaparken Drupal ise “image style” kullanan “picture” gibi eklentilerle yapıyor.

Birçok Drupal teması m.example.com gibi mobil için kullanılan sub-domainlerde daha iyi akmakta. Ancak bu subdomainlerde bazı arama moturu optimizasyonu (SEO) problemleri ile karşılaşılabilmekte.

Sonuç olarak Her iki CMS de mobil uyumlu temalara sahip ve bu alanda birbirleriyle yenişemiyorlar.

“Drupal mı, Wordpress mi?” Sorumuza Geri Dönersek:

Bir genelleme yapmak gerekirse Çok içerikli, çok kullanıcılı, çok ve karmaşık rollü, güvenlik ihtiyacı yüksek, esnek sistemler istiyorsanız Drupal; kullanımı ve kurulumu kolay, kolay özelleştirilebilen, hazır tasarım avantajı fazla olan, fiyat olarak daha uygunluk aranıyorsa Wordpress diyebiliriz.

Belki aynı pazarı paylaşmak zorunda olduklarından, belki de birçok alanda görülen “geleneksel” rekabetçi yaklaşımlardan olsa gerek birçok yazıda Drupal Wordpress'i döver veya Wordpress Drupal'ı yutar gibi yaklaşımlar hakim. Oysa her ikisi GPL altında lisanslı özgür yazılımlar olması sebebiyle kardeş CMS'ler. Her ikisi de kendi alanlarında çok iyi ve bulundukları yer de bunu gösteriyor. Biz de Binbiriz olarak, özel mülk yazılımlara karşı özgür yazılımların birliğini savunuyoruz.

*Yazının kaleme alındığı tarih 3 Temmuz 2016 itibariyle...